Të vazhdosh të jetosh në Itali, apo të nisesh për kismet në Shqipëri – kjo është çështja. Dhe nuk është një fjalë goje të vendosësh nëse do të vazhdosh të provosh fatin në Italinë e botës së punës, apo të kthehesh në Shqipërinë që nuk është më ajo e dikurshmja. “Bota shqiptare” e sjell këtë realitet nëpërmjet një cikli intervistash me ata që janë kthyer.
Erka Poçari
“Vështirësitë me diplomën pas kthimit? Të panumërta. Por Nuk jam penduar që jam kthyer”
Në Itali shkova për tu shkolluar. Mbarova shkollën e mesme në Greqi dhe nuk doja të vazhdoja të studioja akoma në Greqi. Ishte në të vërtetë edhe një dëshirë e prindërve të mij që gjithë kohës e kanë parë Italinë si një qendër të admirueshme, kulture e qytetërimi. Kështu në të vërtetë mund të them se zgjedhja ime nuk ishte plotësisht racionale por e ndikuar nga një sërë bindjesh të hershme. Shkova të studioj në Macerata. Në Itali u ndjeva mirë, jam ndier si në shtëpi, pas një periudhe shumë të vështirë të fillimit. Në të vërtetë asnjëherë nuk kam dashur të jetoj në Itali. Madje mund të them se që kur zbrita nga treni, në Macerata, pas udhëtimit me traget, në një mbrëmje të zymtë, vetmitar, shumë të dhimbshëm kuptohet e zhgënjyer i thashë vetes se nuk do të jetoja shumë gjatë në Itali. Nuk mendoja as se do të kthehesha në Shqipëri. Por mendoja të kthehesha në Greqi. Ka qenë pak zhgënjyese sepse i prisja italianët të ishin më të ngjashëm me shqiptarët. Ndërsa në të vërtetë më dukeshin të ngjashëm por shumë të ashpër dhe të ftohtë, dhe të qenët shqiptar nuk ishte aspak i thjeshtë, ishte një barrierë e vërtetë në marrëdhëniet midis nesh dhe italianëve. Në të vërtetë ishte formuar klani i të huajve që kishin kohezion vetëm mes tyre dhe nuk kishin asnjë marrëdënie me italianët.
Kam studiuar jurisprudencë dhe përveç vështirësive që mund të kenë të gjithë të tjerët nga pikëpamja shoqërore, kam pasur edhe shumë vështirësi me gjuhën që në fakultetin e juridikut në Itali shndërrohet në një kriter racizmi, pa e tepruar nëse shprehem kështu. Për shembull nuk mund ta harroj kurrë kur bëra një provim dhe profesori u shpreh pa doreza për ne të huajt se ishim analfabetë. Në këto kushte ishte e pamundur të mendoja se mund të jetoja në Itali. Për këtë gjithmonë kam menduar se duhet të merrja diplomën dhe të ikja.
Nuk jam penduar që kam studiuar në Itali. Eshtë sidoqoftë një eksperiencë që më ka rritur e më ka dhënë shumë. Ka qenë një periudhë krejt e veçantë e jetës sime, ku kam qenë shumë e programuar dhe kam njohur një kulturë që edhe pse thonë se është shumë e ngjashme me tonën, për mendimin tim është shumë e ndryshme. Por ndoshta me gjithë qejf do t’i kisha kursyer vetes racizmin shumë të theksuar kundër shqiptarëve.
Në rast se dikush do të më kërkonte një këshillë, do ta ftoja të meditonte. Të gjithë duhet të kenë të qartë se universiteti në Itali nuk është një fjalë goje dhe se duhet një punë kolosale, e rregullt, dhe serioze. Nëse një gjimnazist është studioz dhe i motivuar do t’i këshilloja të studionte në Itali. Dikujt që mendon se gjërat kapërcehen me çapkënllëk do t’i sugjeroja të mos e merrte përsipër këtë sfidë.
Në Shqipëri u ktheva sepse e dija që nuk mund të vazhdoja të qëndroja në Itali. E kam pasur ditur gjithmonë. Menjëherë pas mbarimit të studimeve të mia në Itali, shkova në Greqi për të bërë praktikën e avokatisë, dhe më pas u ktheva në Shqipëri. Nuk kisha menduar në të vërtetë se do të kthehesha në Shqipëri, dhe kisha edhe jo pak probleme me gjuhën, por më pas edhe për probleme familjare mu desh të kthehesha.
Profesioni që ushtroj aktualisht përputhet me formimin tim. Edhe pse ndoshta në këtë sektor ku jam e punësuar aktualisht nuk kam shumë mundësi për karrierë. Sidoqoftë e quaj veten të sodisfaksionuar nga zgjedhja që kam bërë, dhe jeta që bëj në Shqipëri.
Vështirësitë e kthimit në Shqipëri? Të panumërta. Kam pasur probleme serioze me burokracinë shqiptare. Kërkonin gjëra me të vërtetë absurde, që nga diploma me një mori vulash të noterizuara e të përkthyera, e deri në guidën e studentit, me programin e fakultetit që duhej sipas burokratëve të këtushëm e noterizuar dhe e vërtetëtuar nga universiteti. Kam pasur probleme të panumërta që më kanë detyruar të kthehem disa herë në Itali për t’i legalizuar dhe plotësuar të gjitha kërkesat. Kam pasur shumë sorollatje, dhe për njohjen e diplomës përfundimisht kam kaluar një kalvar 2-vjeçar e madje nga sa kam njohur e kam parë gjatë radhave nëpër zyrat e njohjes së diplomës, ka edhe raste kur për të bërë konvertimin e diplomës u është dashur 3-4 vjet. Eshtë e kotë të thuhet se është një torturë e tepërt.
Ndërsa për sa i përket njohjes së programit, nuk më është dashur tu ushtrohem provimeve të tjera. Kjo ndoshta sepse duke pasur mbaruar juridik, një pjesë e mirë e legjislacionit shqiptar ka si model kodet dhe ligjet italiane, kështu që pavarësisht se formimi im ishte në përputhje me sistemin italian ishte më se i përshtatshëm edhe për Shqipërinë.
Nuk jam penduar që jam kthyer. Po të kthehesha pas në kohë do të isha kthyer sërish. Nuk mendoj se do të kisha pasur një të ardhme më të mirë në Itali.
ma.ru., Bota Shqiptare
Lexo edhe: Studentët dhe dilema e kthimit në atdhe
