Artila kalon nga njëra shkollë fillore te tjetra për t’u mësuar fëmijëve emigrantë, që sapo kanë mbërritur në Itali gjuhën italiane. “Te këta fëmijë shoh veten time para gjashtë vitesh” thotë Artila.
Rastësisht, e vetëm para pak muajsh e pashë në foto Artilën pas shumë e shumë vitesh. Nëna e saj, Rudina, me kënaqësinë e krenarinë e kuptueshme prej prindi, pasi arritjet e fëmijëve i japin kuptim jetës e justifikim sakrificave në mërgim ma tregoi në albumin që mbante me vete, atë ditë shtatori në Shkodër. Artila mes motrave të saj Artemisa e Giovanna (që ka lindur në Itali) më përcolli jo vetëm çiltërsinë e moshës por edhe më dha përshtypjen e një vajzë “in gamba”. Mësova që studion në Fakultetin e Ekonomisë Aziendale në Novara, qytet ku prej vitesh është vendosur familja e saj, por dhe që aktivizohet në grupet sociale ku kërkohet ndihma për procesin e integrimit të emigrantëve që arrijnë në këtë zonë. “Artila një studente shqiptare si shumë të tjerë” – ky ishte dhe komenti i thjeshtë e modest i nënës së saj atë ditë.
Por një artikull i datës 10 tetor 2009 publikuar te gazeta italiane “La Stampa” – Novara Citta’ i shkruar nga Barbara Cattovaz më njohu më në detaj me aktivizimin e Artilës në sociale. Ajo, që bashkë me studentë të tjerë kishte zgjedhur të ndjekë projektin e komunitetit europian “Futur lab” propozuar nga Universiteti ku studion dhe prej disa muajsh, për 6 orë në ditë, për një totale prej 30 orë në javë kalon nga njëra shkollë fillore te tjetra për t’u mësuar fëmijëve emigrantë, që sapo kanë mbërritur në Itali gjuhën italiane.
“Te këta fëmijë shoh veten time para gjashtë vitesh – thotë Artila. Sot jam unë që i ndihmoj të mësojnë gjuhën me të cilën do të komunikojnë në kopsht e më pas në shkollë. Për momentin ndjek një vajzë gjashtëvjeçare që sapo ka mbërritur nga Bangladeshi. Quhet Shomaja dhe komunikimi aq sa elementar për vetë moshën e saj, është po aq i vështirë mbasi ajo nuk e njeh gjuhën tonë e nuk njohim asnjë gjuhë tjetër të përbashkët që të shpjegohet e mësohet italishtja, apo thjesht të niset komunikimi. Problemet janë të shumta, por jo të paarritshme. Te vogëlushja shikoj e ndjej dëshirën për të mësuar, dhe kemi hedhur bazat e para. Suksesi arrihet ngadalë dhe nga një punë sistematike e përditshme”.
Në zonën e Novarës ka shumë fëmijë të huaj në shkolla dhe mosnjohja e gjuhës ndikon te të ecuria në përvetësimin e dijeve e si rrjedhojë në procesin e integrimit të tyre.
“Edhe unë kam arritur në Itali vetëm 6vjeç, shton Artila, por isha me fat mbasi në Shqipëri kisha mësuar fjalë e shprehje, që më ndihmuan shumë të mos ndihesha e izoluar me bashkëmoshatarët dhe të përparoja në mësime. Sot studioj në Universitet”.
Projekti “Futur-lab” vazhdon një vit dhe impenjimi është total, aq sa Artila me shoqet e saj studente të përfshira në këtë projekt kanë të llogaritur e organizuar mirë çdo orë të ditës. Studimi për provimet është zhvendosur në orët e vona të natës apo herët në mëngjes dhe ndihmohen nga shënimet përmbledhëse që u bëjnë në leksione shoqet e kursit. Muajin dhjetor vjen sezoni i provime; sezoni nuk duhet humbur e për këtë arsye projekti duhet të marrë masa për të mbuluar mungesën për disa ditë të Artilës. Nuk dua të harroj që përveç punës me vogëlushët, Artila luan edhe rolin e ndërmjetësueses në kurse të italishtes që organizohen për gratë emigrante, edhe ato në pozita pothuaj të njëjta me fëmijët e sapombërritur.
Ky projekt europian po ecën mbarë në zonën e Novarës, falë impenjimit të organeve lokale, por edhe të operatorëve që zbatojnë objektivat me ndërgjegje e impenjim. Si Artila, studentja shqiptare si shumë të tjerë me të cilët, pse jo, krenohemi ne bashkatdhetarët e saj në Itali.
Albana Temali
Shqiptari i Italisë i muajit nëntor 2009
