Pamje mbresëlënëse, peizazhe të virgjëra, kalimi i liqenit të Komanit në veri të Shqipërisë. Killian Fox i të përditshmes angleze The Guardian, ofron panoramën e një vend që është ende jashtë radarit turistik, duke nxjerrë në pah edhe problemet që turistët e huaj hasin gjatë udhëtimeve të tyre në veriun e vendit, mes të cilave, mangësitë në organizim dhe informacione.
Është mesi i verës, por në traget nuk ka shumë njerëz. Shumica e pasagjerëve të kësaj anijeje janë në barin e katit të poshtëm, duke pirë cigare dhe kafe të fortë. Ata e kanë parë shumë herë këtë panoramë. Por ata që nuk e kanë parë: unë, e dashura ime, dhe disa çiklistë çekë me çanta në shpinë, janë ngjitur në pjesën e sipërme për të parë peizazhin mahnitës.
Kudo tjetër në Europë, ky udhëtim dyorësh me traget do të kishte plot turistë, por në Shqipëri jo, të paktën ende. Shekulli i kaluar ka qenë i vështirë për këtë vend të vogël fqinj me Italinë dhe Greqinë. Më shumë se 40 vjet diktaturë komuniste nën pushtetin e Enver Hoxhës, e ndjekur nga një periudhë shkatërruese e kapitalizmit ekstrem të mesit të viteve ’90 e kanë lënë vendin në përpjekje të vazhdueshme për të gjetur vetveten në mijëvjeçarin e ri.
Kur njerëzit në këtë qytet dalin në shëtitjen e pasdites dhe mblidhen nëpër kafene, të duket sikur je diku në Itali, derisa dëgjon këngën e hoxhës nga një prej xhamive të qytetit apo kthen sytë tek ndonjë prej ndërtesave që duken sikur janë transplantuar nga Moska e viteve 1950.
Ne kishim planifikuar të niseshim mëngjesin tjetër për në Alpet shqiptare të verilindjes. Mënyra më e mirë për të arritur atje, nëse do të shmangësh një udhëtim të gjatë e të pasigurt, është me tragetin që lundron në liqenin e Komanit.
Por ne nuk e kishim idenë sesi të arrinim deri te liqeni, nuk mund të gjeje gjëkundi një zyrë informacioni, madje edhe udhërrëfyesit ishin shumë skematikë dhe pa detaje në këtë aspekt. Një taksist që dinte pak fjalë në anglisht telefonoi një shokun e vet dhe rregulluam që të na merrte në mëngjes me makinë. Në fakt, kjo u bë eksperienca jonë tipike gjatë këtij udhëtimi. Pyet dikë në rrugë dhe nëse ai nuk mundet të të ndihmojë personalisht, do të gjejë patjetër një kushëri ose mik që mundet ta bëjë këtë. Nëse të qenit i gjindshëm dhe mikpritja do të ishin gjëra që shiten, shqiptarët do të ishin bërë të pasur.
Ishte ora 06:30 kur Gjergji, një burrë gazmor me mustaqe, na mori me mikrobusin e tij nga hotel “Rozafa”. Në 06:32 ndaluam në kafenenë në anë të rrugës, ku Gjergji na qerasi me kafe ekspres dhe konjak “Metaxa”. Në 07:15 më në fund u nisëm.
Liqeni i Komanit është krijuar nga një digë, një projekt i madh hidroenergjetik i ndërtuar në vitin 1980. Një orë udhëtim me traget, kodrat anës liqenit duket sikur i hapin rrugën këtij të fundit, derisa nisin të shfaqen në të dy anët faqet vertikale të maleve të larta shkëmbore , të cilat sikur të paralajmërojnë se liqeni këtu mbaron. Të duket si një nga skenat e filmit “Lord of the rings”, madje edhe çiklistët çekë kanë mbetur të habitur.
Lugina e Valbonës, në zemër të Alpeve shqiptare, është dy orë me makinë nga zbritja nga trageti. Ajo rrethohet në të dy anët nga male të larta. Lartësia e tyre është aq e madhe, saqë duhet të përkulim qafën mbrapa për të parë majat e thepisura.
Kaluam disa net në një shtëpi-hotel të quajtur “Rilindja”, duke u endur ditën nëpër fshatra e duke ngrënë troftë lumi. Dhe kjo ishte veçse një pjesëz e asaj që vendi do të na ofronte gjatë qëndrimit tonë 10-ditor atje. Ne nuk shijuam plazhet e bukura (Shqipëria ka një vijë bregdetare që lidh detin Adriatik me Jonin), gërmadhat greke e romake në Butrint, Gjirokastrën e Ismail Kadaresë, laureat për Nobel, pa përmendur kryeqytetin, Tiranën. Nëse jeni të përgatitur për të udhëtuar në rrugë të vështira dhe me marrëveshje idiosinkretike udhëtimi, Shqipëria mbetet një gjetje e rrallë.
Killian Fox, The Guardian
Shkrimi në origjinal: Testing the water in Albania
