Kjo që po tregoj është një pjesë e vogël e jetës sime, në ditët e para dhe të vështira të emigrimit.
Tanimë kanë kaluar shumë vjet, dhe shumë e shumë kujtime i mbaj në zemër.
Lexo këtu pjesën e parë
Mars 1991, udhëtimi im i vështirë drejt Italisë – Pjesa e dytë
Nga Vladimir Koçiraj
Në hyrje të portit të Brindisit na doli përpara për të na ndaluar një nga ato anijet gjigante që të fuste frikën. Nga bordi i saj mes të tjerëve ishte dikush që fliste me megafon dhe na urdhëronte të ktheheshim mbrapa duke na thënë: “Tornate indietro! Brindisi è pieno”.
E kush mund ta ndalonte më vërshimin tonë?! Ne ishim aty. Po preknim me sy, me duar, me këmbë atë që kishim ëndërruar. Pas diskutimesh të gjata me ata që drejtonin anijen italiane u vendos të na rimorkionin drejt portit. Pra, do zbrisnim në tokë, në tokën italiane. Më në fund do ta preknim me të vërtetë atë.
Brindisi ishte pothuajse plot me shqiptarë, kuptohej nga gjuha që flitej. Gëzimi ynë ishte shumë i madh. Gjendja jonë shpirtërore ishte në qiell të shtatë, ajo shëndetësore e imagjinoni vetë se si, mbas atij udhëtimi të frikshëm dhe të mundimshëm që s’kam për ta harruar kurrë.
Ata të ndihmës së parë italiane na ofronin biskota që mua, të them të vërtetën, më dukeshin helm. Stomaku im ishte i shpërveshur, i kthyer në mbrapsht. Për herë të parë kam ngrënë mbas dy ditësh.
Sistemimi ynë i parë u bë në disa shkolla që ishin mbyllur qëllimisht për të na strehuar ne që vinim nga Shqipëria. Më në fund munda të bëja një dush dhe të ndërrohesha. Hodha poshtë rrobat me të cilat erdha dhe që mbaja në trup prej më shumë se dhjetë ditësh. Ushqimin na e sillnin në disa qese, racione të barabarta që përgatiteshin më parë. Mikpritja ka qenë me të vërtetë për t’u admiruar.
Në një nga ato ditët që ndenja në Brindisi takova rastësisht dy nga ata peshkatarët sarandjotë, kishin me vete një çantë të madhe me rroba dhe sende të ndryshme, dhurata për familjarët. Më thanë se kur të mbaronin procedurat e nevojshme do merrnin anijen dhe do të ktheheshin përsëri në Shqipëri. Diçka me të vërtetë e guximshme. Ata kishin vendosur dhe këtë gjë do ta bënin. Për momentin më erdhi keq. Unë isha një djalë vetëm 20 vjeç dhe ndoshta nuk i mendoja gjërat si ata që kishin lënë në Sarandë familjet dhe erdhën në Itali vetëm se ne, të gjithë bashkë, në një fare mënyre i detyruam. Hoqa nga trupi një xhuboks xhins që ma kishin falur dhe ia dhashë njërit prej tyre. Emri i anijes ishte “SOPOTI”, një peshkarexhë e vogël. Ku ta gjeje anijen Partizani o Vlora, me njërën prej të cilave erdhi Kledi Kadiu! Kjo e jona ishte anije e kategorisë së fundit.
Një javë nga dita që kishim ardhur në Brindisi, bashkë me Agimin hipëm në një tren që ikte për në veri të Italisë. Treni ishte vetëm me shqiptarë. 14 orë udhëtim dhe u gjendëm në Asti. Stacioni i trenit ku zbritëm ishte plot me policë që me disa autobusë na shoqëruan në një kazermë ushtarake të zbrazur. Për disa ditë me radhë u bë regjistrimi i gjithë të pranishmëve. Na bënë fotografi dhe na morën shenjat e gishtave. Në fillim të prillit kishim në dorë të parën Leje Qëndrimi. Bëheshim të gati 900 emigrantë, pjesa më e madhe nga Shkodra dhe Kavaja. Nga Vlora ishim vetëm 5 vetë. Unë isha një nga të paktit që flisja italisht dhe shpesh më merrnin të përktheja edhe biseda normale që bëheshin mes shqiptarëve dhe italianëve kureshtarë. Fillimisht ishim të gjithë të veshur thuajse njësoj, me një uniformë: një palë tuta ngjyrë qielli që na dhanë aty në kazermë me një sigël në krah të majtë EI. Esercito Italiano. Dukej sikur të na kishin rekrutuar. Në bluzë kishim të pincuar një numër që shërbente për të na identifikuar. Une mbaja numrin 563. Ndërkohë bashkë me Agimin gjetëm punë në pazarin e frutave, ndihmonim në shkarkimin dhe ngarkimin e arkave. Në mëngjes çoheshim që në orën 4 e 30 dhe për të dalë nga kazerma ishim të detyruar ta bënim fshehurazi, të kalonim murin nga pjesa e pasme ku nuk kishte roje. Unë punoja me një sicilian kurse Agimi me një kalabrez. Paga jonë ditore ishte vetëm 20 mijë lireta. Në kamp bashkë me ne ishte dhe një vlonjat tjetër që sapo kishte kaluar të tetëmbëdhjetat. Quhej Roland. Vendosa ta merrja në punë, pikërisht aty ku punoja vetë. Paga ngelej ajo që ishte, 20 mijë lireta, 10 mijë unë dhe 10 mijë Landi.
Në qershor të 1991-shit filloi të bëhej shpërndarja në gjithë Piemonten. Në fillim të korrikut unë bashkë me 6 të tjerë u transferuam në Bra, një qytet i vogël në provincën e Cuneos me gati 30 mijë banorë. Muajin e parë ishin nën kujdesin e komunës, pastaj gjithsecili për vete. Unë ngaqë flisja italisht e kisha pak më të lehtë se të tjerët. Brenda atij muaji gjeta tri vende pune, për vete dhe për 2 të tjerë. Shumë shpejt u sistemuam të gjithë. Flinim në një hyrje të vogël, të përbërë nga një dhomë dhe një banjë, ofruar kjo nga një prift, Don Lino. Krevatet ishin ato model ushtarak.
Unë gjeta punë në një kompleks të madh që prodhonte pllaka dhe pajisje sanitare, të tjerët të gjithë në ndërtim, përveç njërit që nisi punë si pjatalarës në një restorant luksoz. Kohë më vonë duhej të lironim hyrjen e ofruar nga Don Lino pa ditur se ku do të shkonim dhe pa pasur asnjë mbështetje, nga askush. Unë bashkë me një tjetër gjetëm sistemim në një manastir ku studionin një grup djemsh nga e gjithë Italia për t’u bërë priftërinj. Dhoma ku duhet të flinim ishte shumë e pistë dhe e lartë gati 6-7 metra, plot me merimanga në tavan. Për të rrëzuar merimangat që aty duhej t’i qëllonim me llastiqe. Në fund të një korridori të gjate ishte ajo që ne përdornim si kuzhinë. Vendosëm një bombulë gazi dhe një nga ato gjysmë sobat, që funksiononte një ditë po e një ditë jo. Gatuanim rrallë, më shumë hanim bukë me gjalpë, domate dhe kuti peshku (tono). Me rubinetin e ujit të ngrohtë të kuzhinës lidhëm një tub gome që përdornim si dush.
Me familjen lidheshim nëpërmjet letrave që unë ruaj edhe sot diku në një sirtar…
Ky rrëfim është një pjesë e vogël e jetës sime, në ditët e para dhe të vështira të emigrimit. Shumë kujtime të tjera i mbaj në zemër dhe ndoshta një ditë do t’i tregoj në një libër.
Tanimë kanë kaluar 20 vjet. E gjatë gjithë kësaj kohe kam përjetuar edhe momente të tjera me të vërtetë shumë të vështira.
Mars 2011
Vladimir Koçiraj
