Në numrin 256 të gazetës Bota Shqiptare (që gjeni në pikat e shitjes së shtypit të huaj) dhe në të ardhshmit sjellim të përkthyer “Non abbiate paura – Grand Hotel Albania”, të prezantuar për herë të parë në kuadrin e veprimtarive “Qyteti mikpritës: Shqipëri-Brindisi, 20 vjet më pas” të organizuara në qytetin puljez më 11-13 mars 2011. Falënderojmë për këtë mundësi autorin, Francesco Niccolini, kooperativën Thalassia të Brindisit, dhe Drejtorinë e Turizimit dhe Kulturës së Komunës së Brindisit. Edhe në shqiptariiitalise.com po botojmë disa pjesë të të njëjtit shkrim.
MOS KINI FRIKË
Grand Hotel Albania
Nga Francesco Niccolini
‘Je i ri, ke gjithë jetën përpara’. U çova. Tani e dija që e kisha gjithë jetën përpara, por sigurisht nuk do ta prishja gjakun për kaq gjë. Romain GarySi doni t’jua tregoj këtë histori?
Ndoshta si një plagë biblike: gazetat e asokohe përdorën fjalë si eksod, ferr, apokalips, 20mijë mjeranë.
Apo si një qamet, një epidemi, një tërmet. Ndoshta më mirë si një përmbytje, një digë që shembet: një Vajont qeniesh njerëzore, njëzetmijë pika uji që bien, brenda një çasti të vetëm, mu në të njëjtin vend.
Si çdo shkarje dheu, edhe kjo shembje fillon me pak shenja, gati të pavërejtshme. Dhe ja, një ditë krisjet, të çarat, pikat e ujit, shumëfishohen: era, nga Lindja, nis e bëhet e fortë për të qenë një fllad i natyrshëm. Dhe ti befas vëren se ajo që dukej e pamundur, ndodhi: diga u shemb, muri ra.
E pra, muri.
Ishte shembur një vit e gjysmë më parë, lart në veri, në zemër të Europës.
Ishte 9 nëntori 1989 dhe ministrit të Propagandës së Gjermanisë Lindore i ra për hise t’i bënte një njoftim shtypit ndërkombëtar: qytetarët e Berlinit mund të kapërcejnë lirisht kufirin.
Ah, vërtet, e që kur?
Ministri kërkoi më kot një përgjigje në fletën që mbante përpara, por aty nuk ish shkruar se kur. Duke mos pasur një ide të qartë, i vjen të thotë: “Me sa di unë, që tani”.
Që në atë çast muri nuk ishte më. Gjithçka kishte ndryshuar, lufta e ftohtë kishte mbaruar, dhe popujt e Europës ishin më në fund të lirë.
Po ju, a e keni pyetur ndonjëherë veten se ç’ndodh kur diga shembet?
Jo. Pyetja e saktë do të ishte: çfarë ndodh nëse diga shembet këtu.
Jo nesër. Sot.
Jo gjetkë. Këtu.
Jo në televizion. Jo në një emision lajmesh që flet për të tjera botë.
Në këtë botë.
Në këtë qytet.
Në këtë port.
Këtu.
Dhe Historia, fantashkenca, makthet, bëhen kronikë: e jona.
Si ajo e Gemona-s dhe e L’Aquila-s nën gërmadha: dje jeta ishte normale ndërsa sot normale nuk i ka mbetur më gjë.
Këtu. Sot. Në Brindisi dhe në portin e tij.
Gjithçka nisi në verë të 1990-tës: një sulm ambasadave, ikjet, zbarkimet e para, disa qindra persona, të pritur me brohori thuajse si heronj. Pastaj moria e mbërritjeve.
Asnjë reagim. Gjithnjë kështu ndodh: shkundjet e para, stërpikat e para të ujit, pemët e para që zhvendosen, nuk do që t’i kuptosh, dhe bën sikur s’po ndodh gjë.
Pastaj, papritur, koha nuk rrjedh më.
Nuk të thotë: “shiko se të kisha paralajmëruar… vetë e ke fajin që nuk ma vure veshin…”
Nuk thotë më asgjë, vetëm rrokulliset e të bie bota mbi kokë.
Eh, bota…
Është e njëjta botë e përmbysur së prapthi ajo që zgjohet më 1 janar 1991.
Saddam Husseini ka pushtuar Kuwaitin dhe Shtetet e Bashkuara pushtojnë Irakun.
Ushtarët e Ushtrisë së Kuqe pushtojnë Vilnius-in duke u gënjyer se mund të ndalin pavarësinë e Lituanisë.
Sa siklet i çuditshëm! Mund të kisha thënë ushtarët sovjetikë, por sovjetik më duket fjalë njëmijë vjet e lashtë.
Më 1 shkurt në Afrikën e Jugut shfuqizohen ligjet raciale: aparteidi merr fund.
Dy ditë më pas edhe Achille Occhetto dekreton një fund: atë të Partisë Komuniste Italiane.
Më 20 shkurt në Tiranë, një turmë e zemëruar rrëzon statujën e Enver Hoxhës, diktator për dzyzet vjet. Protagonist absolut i socializmit alla shqiptarçe, fillimisht krah Bashkimit Sovjetik, pastaj krah Kinës, e në fund krah askujt. Vetëm, fillikat, i mbyllur siç ishte e mbyllur Shqipëria nga pjesa tjetër e botës. Por kur gjithçka shembet, edhe më e qëndrueshmja e vetmive nuk mbahet më, le më kjo e sëmurë dhe despotike. Për më tepër, njerëzit nuk kanë ç’ humbasin. Plas revolta: plas në Tiranë, plas në Durrës, plas në Vlorë. Njerëzit nuk ia dalin të ushqehen deri në fund të muajit, kanë uri, duan të shkojnë drejt asaj ëndrre lirie dhe pasurie të mëkuar nga televizioni italian që në Shqipëri shihet aq mirë…
Ja kështu: e ke parë në televizion Italinë. Në reklama dhe në varietè, Italia është San Remo dhe Raffaella Carrà, është Canzonissima dhe Pipo Baudo, është kampionati i futbollit më i bukur që ekziston. Është Mulino Bianco: në ëndrrat e tua Italinë e quan Amerikë, por e lexon Puglia dhe në hartë e ka emrin Brindisi.
Nëntëdhjetëmijë banorë dhe njëzetmijë të papunë
Brindisi është zyrtarisht “zonë me rrezik të lartë krize ambientale”, rob i centralit ENEL në ndërtim e sipër dhe e industrisë së naftës, që punëson tridhjetëmijë persona e që u jep punë edhe gjashtëdhjetëmijë të tjerëve, por nga fillimi i viteve ’80 është në krizë, e me të edhe qyteti.
Nga tridhjetëmijë familje, pesëmijë jetojnë me kontrabandë. Këtu kriminaliteti është në maja, nuk ndihesh i sigurt as në shtëpinë tënde. Cigare, drogë, armë, zhvatje dhe riciklim parash të pista: s’të mungon asgjë. E tani s’të mungojnë as shqiptarët.
Është 5 mars, e martë.
Andej detit, në portet e Durrësit dhe të Vlorës po mblidhen mijëra vetë.
Çfarë duan?
Atë që andej duan të gjithë: t’ia mbathin.
E ndonjë, këtej, nis të shqetësohet.
Fytyrat e kryebashkiakëve dhe të prefektëve rrudhen: “Nga Roma ç’thonë?”
Lakonike përgjigjja: të shpresojmë që dikush t’i ndalë.
Dikush kush? Autoritetet shqiptare? Por për ta ata rrugë e mbarë u qoftë atyre që sjellin trazira! Le të ikin! Të ikin e ta shohin me sytë e vet sa e bukur është, andej matanë, bota që ëndërrojnë! Le të ikin me rrangallat e ndryshkura, le të ikin drejt ëndrrës së tyre amerikane!
Dhe me mijëra nisen.
Pa u menduar dy herë.
Duhet të shkonin në punë apo në shkollë, por u hipin anijeve.
Pa bagazh.
Pa para.
Vetëm me harenë që po ikin nga Shqipëria.
Më 6 mars, e mërkurë.
Mbërrijnë të parët. Kanë udhëtuar mbi një anije tregtare rumune të ngarkuar me sheqer. “Alba” quhet, është një anije e vjetër e hallakatur, mund të mbajë pak vetë.
Po lëkundej qetë-qetë në portin e Durrësit. Pastaj arritën rreth një mijë të rinj shqiptarë dhe Albën e vunë për rrugë. Me sheqerin e mbetur në hambar ushqehen.
Po t’u shtojmë refugjatët e mbërritur muajt e parë të vitit, aq janë, mëse njëmijë. Por këta nuk janë problem: në Restinco ka një fushim ushtarak që mund t’i mbajë për ca kohë. Tjetër gjë shqetëson, janë zërat që vijnë nga barkat e peshkimit në lundrim: në det të hapur janë parë të tjera anije, të çdo lloji, të ngarkuara me shqiptarë. Të gjitha po vijnë drejt Puglia-s.
Është një gazetar i të përditshmes Il Sole 24 Ore, i pari që kupton sa e rëndë është gjendja, e mbi të gjitha që asnjë nga Tirana, nuk ka për t’i ndalur:
“Sipas të ikurve, që thonë se lënë Shqipërinë për t’iu shmangur një lufte të mundshme civile, qeveria e Tiranës po ua lehtëson ikjen duke i autorizuar motovedetat ushtarake të mos qëllojnë mbi mjetet lundruese. […] Sipas burimeve, pranë portit të Vlorës duket se janë grumbulluar mëse dhjetëmijë njerëz, ndërsa disa mijëra […] kanë sulmuar portin e Durrësit.
[…] Ndërkaq nga Brindisi, Prefektura njofton që nuk ka ende udhëzime të sakta mbi mënyrat e përdorimit të fushimit ushtarak të Restinco-s […] që nuk duket në gjendje të sigurojë strehim për më shumë se 900 vetë, padyshim është i pamjaftueshëm për përmasat që po merr eksodi.” [Vincenzo Chierchia, Sole24Ore, 06.03.1991]
Lexo edhe:
Mos kini frikë – Grand Hotel Albania / 2
Mos kini frikë – Grand Hotel Albania / 3
Mos kini frikë – Grand Hotel Albania / 4
Mos kini frikë – Grand Hotel Albania / 5
Mos kini frikë – Grand Hotel Albania / 6
Mos kini frikë – Grand Hotel Albania / 7 (Fund)
Testo protetto da copyright. Traduzione e pubblicazione in albanese da “Bota shqiptare” per esclusiva concessione degli aventi diritto. “Bota shqiptare” ringrazia l’autore, la cooperativa Thalassia di Brindisi, e l’Assessorato al Turismo e Cultura del Comune di Brindisi per la gentile collaborazione.
