“8 Mars” me dëborë – Kronikë e një dite feste
nga Ndue Lazri
Kishim menduar se pranvera kishte trokitur dhe dimrin e kishim lënë pas. Por tek ngjiteshim për në Rovereto, në këmbët e Alpeve, kuptuam që dimri nuk ikën lehtë pa lënë gjurmët e tij. Këtej lulekumbullat që kanë çelur na shfaqen në sfondin e dëborës së freskët që sapo ka rënë. Aq sa për një çast nuk e kuptojmë, është ndalur dëbora nëpër pemë, apo lulekumbullat janë shkundur e kanë krijuar qilimin e bardhë luginës së lumit Adige e maleve përreth. Diku anës autostradës, mbi një kodër të bardhë, një kala i ngjan një anijeje mbi kreshtën e dallgës.
Me sekretaren e Këshillit të Federatës FNAI, Ilda Pinari, dhe kryetaren e komisionit juridik të kësaj federate, avokaten Migerta Myderrizi, shkojmë për në Rovereto, ku shoqata “Besëlidhja”, anëtare e Federatës, ka organizuar një veprimtari të bukur me rastin e 8 Marsit. E për këtë festë ka gjetur një tematikë të bukur e të veçantë, ua kushton mbrëmjen grave shqiptare që kanë gjetur rrugën e suksesit në Itali.
Mjaftoi të hynim në sallën ku zhvillohej veprimtaria dhe na u duk se dimrin e lamë pas dere e gjetëm pranverën e ngrohtë mes këtyre grave të suksesshme dhe pjesëmarrësve të shumtë që kanë ardhur t’i përshëndesin, urojnë dhe t’i dëgjojnë ato.
Përveç emigrantëve shqiptarë që jetojnë në Rovereto dhe zona të tjera të Trentinos, apo edhe nga Reggio Emilia, Milano, Mantova, Brescia e Bolonja, kanë ardhur edhe përfaqësues të pushtetit lokal, zëvendëskryetarja e Bashkisë, Cristina Azzolini, që mbulon edhe arsimin e kulturën, presidenti i grupit të këshilltarëve pranë provincës së Trentinos, Lorenzo Baratter etj.
Mbrëmjen e hap kryetari i shoqatës “Besëlidhja”, Miltiadh Ziu, i cili përshëndet të pranishmit. Pastaj e vrullshmja dhe e palodhura Cristina Xhakolli nis drejtimin e aktivitetit, me prezantimin një pas një të grave, të cilave u është kushtuar veprimtaria.
E para është juristja Ilda Pinari. Ajo ka ardhur para disa vitesh për të studiuar në Bolonjë, në fakultetin e drejtësisë. Pas mbarimit të studimeve me rezultate shumë të larta ajo nisi punën në Bolonjë, ku gjeti edhe dashurinë e saj në djaloshin italian Valerio Ferri, me të cilin ndërtoi familjen e kanë edhe një vajzë me emrin Chiara. Ilda i kaloi shkallët e specializimit një pas një e tani bashkë me avokaten Migerta kanë një studio në qendër të Bolonjës, ku ushtrojnë profesionin e tyre. Të ndjeshme ndaj problemeve të bashkëatdhetarëve, ato u gjenden përherë pranë emigrantëve shqiptarë kur kanë nevojë për ndihmë e konsulta juridike, për plotësime dokumentesh të kësaj fushe etj. Edhe pse janë mjaft të ngarkuara me punë, ato gjejnë kohë të merren edhe me veprimtari shoqërore, duke qenë eksponente drejtuese në Federatën e shoqatave të emigrantëve.
Pastaj shkrimtaret dhe poetet Irma Kurti, Valbona Jakova e Lumturi Plaku shpalosin rrugën e tyre të suksesit në fushën e krijimtarisë letrare e artistike. Librat e shumtë të botuar në gjuhën shqipe e në italisht apo edhe në anglisht, çmimet e ndryshme të fituara për krijimtarinë e tyre, kontaktet e shumta me bashkëatdhetarë në promovimet e veprave të tyre, i kanë bërë ato të njohura jo vetëm në diasporë e në vendin nga kanë ardhur, por edhe më gjerë. Në stendat e afishuara në sallë e të ndërtuara bukur nga Cristina e nga aktivisti i shoqatës Vladimir Gjikola, pasqyrohet rruga e tyre krijuese drejt suksesit. Në tri tavolina përgjatë sallës janë vendosur librat e tyre të botuar në viteve të ndryshme. Pas aktivitetit shumë nga pjesëmarrësit, të tërhequr nga prezantimi i bërë, afrohen pranë atyre tavolinave, blejnë librat dhe marrin autografet e autoreve. Gjatë prezantimeve, gazetarja italiane Ierma Sega, lexon parathënien e librit të botuar në italisht nga Lumturi Plaku.
Diku aty pranë tavolinave, me kameran e tij është ndalur bashkëshorti i Irmës, Biagio Fortini. Ai ka ardhur në këtë veprimtari edhe pse i sëmurë e me temperaturë të lartë. E shoqëron kudo Irmën në aktivitete, bën kronikën fotografike e filmike të aktiviteteve të bashkëshortes, e ndihmon dhe e inkurajon në krijimtarinë e saj, duke qenë edhe lexuesi i parë e në një farë mënyre redaktori e kritiku i parë i librave të saj.
Në një moment, në qendër del Lori Duka, studentja bukuroshe dhe prezantuesja e talentuar e shumë e shumë aktiviteteve të Federatës dhe shoqatave të veçanta, anëtare e komisionit të informacionit në Federatë. Menduam se ajo do të prezantonte ndonjë grua tjetër të suksesshme. Por Cristina na sqaron që është pikërisht radha e Lorit të flasë për rrugën e saj, që është ende në nisje, por hapat janë dukshëm të suksesshëm. Studente shumë e mirë, e talentuar në të shkruar e në prezantim programesh, ajo shpalos edhe ëndrrën dhe objektivin e saj për t u bërë ndonjë ditë prezantuese e drejtuese e vërtetë programesh në mediat radiofonike apo televisive italiane. Përse jo?
Piktorja Alketa Berçaj prezanton nëpërmjet monitorit disa nga veprat e saj në pikturë. Flet për rrugën e saj që nga vendlindja, Shkodra e pastaj hapjen e ekspozitave të ndryshme në qytete italiane. Ndihet emocioni në zërin e saj. E në një moment buzëqesh dhe thotë: “E kam të vështirë të flas për veten. Le të flasin më mirë punët e mia artistike”. Presidenti i grupit të këshilltarëve pranë provincës së Trentinos, Baratter, e pyet nëse ka pasur ndonjë bashkëpunim me muzeun e artit modern Marti, që ndodhet në Rovereto. Autorja ngre supet dhe Baratter i thotë që do pritej me interesim një bashkëpunim i saj me këtë muzeum. Ja që takime të tilla bëhen nganjëherë edhe burim oportunitetesh për krijuesit.
Nëpërmjet projektimeve në ekran flet edhe një grua tjetër e suksesshme dhe nënë e re, kryetarja e shoqatës “Le aquile” në qytetin e Mantovës, Anila Kaja. Lirshmëria me të cilën flet dhe prezanton pamjet e ambientet e brendshme të pallateve mesjetare të qytetit ku jeton e punon dëshmojnë për shkallën e gjerë të njohjes dhe aftësinë prezantuese të vlerave të monumenteve të artit e arkitekturës mantovane. E kisha takuar në ambientet e njërit nga pallatet më të famshme të princërve Gonzaga, ndër më të lakmueshmit nga oborret mbretërore të Europës mesjetare, Palazzo Te. E aty kisha vënë re se sa e aftë ishte si cicerone. Por jo vetëm kaq. Me aftësinë e saj si organizatore ajo ka fituar besimin e organeve të pushtetit lokal dhe është emëruar përgjegjëse e personelit të pallatit në fjalë. Anila është edhe një nënë shumë e mirë. Ndërsa ajo shpjegonte pamjet nga salla u ngrit një vajzë e vogël dhe i dhuron një trëndafil së ëmës. Është vajza e saj, Dea.
Ndër të tjera, Anila flet edhe për projektin për të cilin po punon bashkë me drejtuesit e Federatës, për të organizuar Tri Ditë të Kulturës Shqiptare në Mantova.
Pastaj në qendër vihet lirika. Hyn sopranoja shqiptare Mimoza Rama, e cila ka ardhur bashkë me vajzën e saj që nga Piacenza. Ajo flet pak për rrugën e saj artistike, për sukseset si interpretuese e operave lirike italiane dhe si mësuese muzike për fëmijët italianë. Pastaj nis të interpretojë një arie opere dhe salla bie në një heshtje të thellë. Zëri i saj i pushton të gjithë, interpretimi i saj ngjall emocione dhe meriton duartrokitjet e gjata të të pranishmëve. Kjo arie në mbyllje ishte si qershia mbi tortë, më thonë miqtë e mi, drejtues të shoqatës “Shqiponja” në Reggio Emilia, Klodian Cami e Haki Maze.
Zëri i bukur i një tjetër Mimoze do na priste në darkën e organizuar në ambientet e hotel “Sant Ilario”. Është këngëtarja Mimoza Selimi, që ka ardhur posaçërisht për këtë aktivitet që nga Lozanna e Zvicrës. Tashmë ajo është bërë mike e Federatës sonë dhe e shoqatave përbërëse të saj. Pas kënaqësisë e emocioneve që dhuroi me zërin e saj në mbrëmjen e Vitit të Ri në hotel “Savoia” në Bolonjë, shoqatat kanë nisur ta ftojnë në aktivitetet e tyre, duke vlerësuar elegancën në interpretim, repertorin e gjerë e të larmishëm, lidhjen shpirtërore me publikun. Në muajt e ardhshëm ajo do jetë sërish e ftuar në aktivitete të Federatës dhe të shoqatave tona.
Me këngët e saj mbrëmja kalon e gëzueshme dhe të pranishmit vallëzojnë deri vonë. Mimoza ka ditur të zgjedhë dy këngë për nënat, në hapje dhe në mbyllje të koncertit. E bashkë me zërin e saj edhe ne urojmë: “Gëzuar 8 Marsin, drejtuar të gjitha grave, nënave, vajzave kudo ku ndodhen!”.
