Nga Ismail Ademi
Dy vjet për të mësuar gjuhën, për të njohur Kushtetutën dhe normat civile të Italisë, për të çuar në shkollë fëmijët, për të qenë në rregull me taksat. Nëse i huaji që kërkon lejen e qëndrimit i arrin këto objektiva në 24 muaj do t’i njihet e drejta e përtëritjes së dokumentit. Nëse nuk i arrin, do t’i jepet edhe një vit kohë, e nëse as ky nuk i mjafton për të mbledhur pikët e nevojshme, nuk mbetet tjetër veçse dëbimi.
Italia është ende vend që nuk ka një legjislacion të qartë, të strukturuar dhe organik për çështjet e imigracionit, shtetësisë dhe për të drejtën e azilit. E megjithatë vazhdohet të ecet përpara me masa ligjore që u ngjajnë spoteve dhe slogane ideologjike.
Këto ditë, dy ministra të qeverisë Berlusconi, Maroni dhe Sacconi, kanë ilustruar se si do të jetë jeta e re me pikë e imigrantëve që jetojnë rregullisht në Itali dhe duhet të kërkojnë një leje qëndrimi. Pak a shumë do të jetë si një patentë me pikë, me ndryshimin e vetëm, që në Itali, pa patentën mund edhe të jetohet, por pa lejen e qëndrimit merr masën e dëbimit dhe, nëse nuk e zbaton, ndiqesh penalisht.
Duke u nisur nga premisa që masat legjislative duhet të jenë të arsyeshme dhe t’u përgjigjen nevojave reale, ajo çka ndjek më poshtë është një reflektim racional mbi argumentin, përtej çdo ideologjie dhe përkatësie politike.
Problemi i njohjes së gjuhës italiane nga imigrantët ekziston dhe është e kotë ta mohosh. Është e natyrshme që, nëse një person i huaj jeton në Itali pa u merakosur aspak që nuk njeh italishten, nuk mund të pretendojmë të kemi një marrëdhënie imigrant-Itali të denjë për ta konsideruar të tillë. “Është vetëm gjuha që na bën të barabartë. I barabartë është kush di të shprehet dhe kupton shprehitë e të tjerëve”, thoshte atë Milani. Fjalë me vend. Njohja e gjuhës italiane është një nga ato mjete të domosdoshme që mundësojnë emancipimin e vërtetë të imigrantëve. Ndaj mirë se të vijnë masa që u japin mundësi imigrantëve të mund të mësojnë në mënyrë serioze dhe të kualifikuar gjuhën e këtij vendi.
Për të bërë këtë, do të mjaftonte të fuqizoheshin mekanizmat e shumtë që merren me mësimdhënien e gjuhës italiane si L2, të gjendet mënyra që imigrantëve t’u mundësohet pjesëmarrja në kurset e gjuhës, duke detyruar edhe punëdhënësit të njohin këtë rrugëtim si pjesë integruese e formimit të punonjësit të huaj. Me fjalë të tjera, duhen investuar burime ekonomike me qëllim që të përforcohen struktura që edhe sot e kryejnë më së miri këtë detyrë (edhe pse në kushte paqëndrueshmërie të plotë). Madje duhen ngritur mekanizma kontrolli efektivë për ndërmarrjet.
Për të dhënë një shembull: nëse në Firence organizohen kurse për mësimin e gjuhës dy herë në javë nga ora 16 deri në 18, por punonjësve nuk u jepen 2 orë leje të paguara nga puna, vështirë të pretendosh që kurset të ndiqen nga shumë persona. E ç’të thuash për rastet e prindërve të moshuar që vijnë në Itali me mekanizmat e bashkimit familjar me fëmijët e tyre, duke qenë e provuar shkencërisht që pas një moshe të caktuar, bëhet gjithnjë e më i vështirë mësimi i një gjuhe të huaj. Ç’do të bëhet me ta, do t’u mohohet leja e qëndrimit? Në një vend si Italia, ku shpesh e kudo, një pjesë jo e vogël e popullsisë njeh dhe përdor vetëm dialektin e zonës, do të jetë e vështirë të përcaktohen standarde gjuhësore të larta për ata që vijnë nga jashtë.
Një tjetër aspekt i masave të dy ministrave bën pjesë në strategjinë, tashmë të konsoliduar, të “terrorit shoqëror-mediatik” për të çimentuar edhe më mirë në mendjet e italianëve mesazhin: “imigrantët deri tani kanë bërë si u ka dashur qejfi, pa respektuar as rregullat më elementare”.
Thuhet që imigranti “do të ketë detyrimin të regjistrohet në Shërbimin Shëndetësor Kombëtar”. E kjo është gjëja e parë e rreme, pasi imigrantët e rregullt, njësoj si të gjithë qytetarët italianë, janë të detyruar të regjistrohen në SSN, dhe kështu ka qenë gjithnjë. Pra, thuhet një gjë si e re, kur ekziston prej kohësh dhe legjislacioni në fuqi e disiplinon më së miri.
Thuhet që imigranti “do të detyrohet të regjistrojë bijtë në shkollën e detyruar”. Dhe kjo është e dyta gjë e rreme, pasi bijtë e imigrantëve gjithnjë, edhe kur prindërit janë me qëndrim të parregullt, kanë qenë gjithmonë dhe janë të detyruar të ndjekin shkollën njësoj si bashkëmoshatarët e tyre italianë. Nëse një prind nuk çon në shkollë fëmijën e tij, shteti duhet ta kontrollojë dhe të marrë masa sipas normave në fuqi. Në këtë pikë hipokrizia arrin kulmin sepse nga njëra anë theksohet rëndësia e shkollës për bijtë e imigrantëve ndërsa nga ana tjetër ulet në 15 vjeç mosha e lejueshme për të hyrë në tregun e punës.
Pjesa më interesante e sistemit të ri të lejes së qëndrimit me pikë ka të bëjë me njohjen e Kushtetutës nga imigrantët. Jam ndër ata që mendojnë se të gjithë qytetarët që e njohin veten si pjesë të një vendi, duhet të njohin patjetër Kushtetutën e tij. Para disa netëve, në televizion treguan disa parlamentarë nga më të rëndësishmit në Itali që nuk njihnin as nenin e parë të Kushtetutës italiane. Është skandaloze një gjë e tillë, edhe për faktin që pjesa e parë e Kushtetutës është themeli i mirëfilltë i shtetit Italian. Por, akoma disa ditë më parë, një ministër i qeverisë Berlusconi tha se duhej ndryshuar edhe pjesa e parë e Kushtetutës: “duke filluar nga neni 1: të përcaktosh që Italia është një Republikë e bazuar mbi punën, nuk do të thotë absolutisht asgjë”.
Përveç kësaj, nuk kalon ditë që në Itali të mos sulmohet hapur Karta më e rëndësishme nga përfaqësuesit e popullit italian, duke e damkosur si të vjetërsuar dhe jo të përshtatshme për ditët e sotme. Kjo justifikon edhe faktin që në Itali ekzistojnë lëvizje në mbrojtje të Kushtetutës.
Nuk dua të hyj në brendi të çështjes së njohjes së zakoneve dhe traditave të Italisë, por dëshiroj vetëm t’i kërkoj dikujt që është më ekspert se unë të më bëjë një përmbledhje të cilësive të modelit të italianit të përkryer, të traditave, zakoneve dhe dokeve të cilave duhet t’u përshtatemi ne të huajt.
Sidoqoftë, thelbi i kësaj fushate të radhës propagande është pushteti vetëgjykimor me të cilin do të vlerësohen personat. Thuhet që “provimet e aftësisë” (në origjinal përdoret shprehja “esami di idoneità”) do të mbahen pranë prefekturave dhe me funksionarët e sporteleve unike për imigracionin. Mendoj që përsa u përket kompetencave gjuhësore dhe parimeve të edukimit qytetar, duhet të jenë organe shkollore e formuese që të japin një gjykim. Por sidoqoftë nuk mund të vendoset përtëritja e lejes së qëndrimit mbi kritere kaq subjektive. Funksionarët e prefekturave janë padyshim njerëz të përgatitur, por jo për të kontrolluar aftësitë gjuhësore dhe integrimit e dikujt. Në vend që t’u jepen detyra të reja do të ishte më e udhës që të investoheshin burime të konsiderueshme në mënyrë që të kemi kohë pritjeje të qartë dhe të arsyeshme, siç përcakton edhe ligji, për përtëritjet e dokumenteve të qëndrimit, për shqyrtimin e praktikave të shtetësisë e të tjera si këto.
Konsiderata e fundit është politike. Ministrat flasin për imigracion sikur dukuria të kish nisur sot. Thonë se frymëzohen nga modele evropiane, amerikane, kanadeze. Por harrojnë që në këto vende imigrantët e rregullt votojnë në zgjedhjet vendore, kanë mundësi futjeje në tregun e punësimit shtetëror, duhet të respektojnë norma më të qarta e më të thjeshta për marrjen e shtetësisë dhe trajtohen njësoj si të gjithë qytetarët e tjerë.
Si gjithmonë, citohen vetëm gjërat që i interesojnë propagandës e duke vepruar kështu qeveria italiane ul nivelin e lojës, duke u kthyer në shembull për t’u ndjekur nga shumë parti të ekstremit të djathtë evropian.
Kur do të fillojë politika italiane të flasë seriozisht e të nxjerrë ligje të arsyeshme në mënyrë që bijtë e imigrantëve të mos trajtohen si të huaj në vendin ku kanë lindur e janë rritur?
Kur do të bëjë për vete direktivat evropiane që përcaktojnë të drejtën e imigrantëve për kohë të gjatë për të marrë pjesë në jetën politike lokale?
Kur do t’u japë imigrantëve dhe italianëve një kuadër legjislativ me kohë të përcaktuara e ta qarta për sigurimin e të drejtave dhe të shërbimeve (dhe e kam fjalën për lëshimin e nulla-ostave e flukseve, për përmbylljen e praktikave të legalizimit, për lëshimet e dokumenteve të huajve, për dhëniet e shtetësive e tjera si këto, që vështirësojnë jetën e të gjithëve, jo vetëm atë të të huajve)?
Përkthyer nga “Italia, un paese a punti” – www.albanianews.it
