Më 8 dhe 9 qershor 2025, italianët do të thirren në votime për t’u shprehur mbi pesë pyetje referendumare, ndër të cilat spikat propozimi për ndryshimin e legjislacionit mbi shtetësinë, me rëndësi të veçantë për komunitetet e migrantëve. Referendumi synon të reduktojë nga 10 në 5 vjet periudhën e qëndrimit ligjor të nevojshëm për të kërkuar shtetësinë italiane, duke e shtrirë automatikisht këtë të drejtë edhe për fëmijët e mitur të aplikantëve.
Objektivi i propozimit është të lehtësojë integrimin e qytetarëve të huaj që jetojnë në mënyrë të qëndrueshme në Itali, duke njohur kontributin e tyre të rëndësishëm në shoqërinë italiane. Aktualisht, ligji kërkon një qëndrim të vazhdueshëm prej të paktën 10 vjetësh për të paraqitur kërkesën për shtetësi. Nëse referendumi do të ketë rezultat pozitiv, reduktimi në 5 vjet do të përfaqësojë një hap të rëndësishëm përpara drejt përfshirjes sociale dhe njohjes së të drejtave.
Është e rëndësishme të theksohet se, megjithëse ndryshon kërkesa kohore, kriteret e tjera të parashikuara nga legjislacioni në fuqi mbeten të pandryshuara: njohja e gjuhës italiane, posedimi i një të ardhure të përshtatshme, mungesa e precedentëve penalë dhe respektimi i detyrimeve fiskale.
Vendimi për të kombinuar referendumin me raundin e dytë të zgjedhjeve komunale, të caktuar në të njëjtat data, është marrë nga Këshilli i Ministrave më 13 mars 2025 për të favorizuar një pjesëmarrje më të madhe elektorale. Përveç kësaj, për të lehtësuar të drejtën e votës për studentët, punëtorët dhe pacientët jashtë vendbanimit, është futur një masë e re: kushdo që banon përkohësisht larg komunës së tij për të paktën tre muaj para votimit mund të kërkojë, brenda datës 5 maj, të shprehë votën e tij në një seksion tjetër nga ai i vendbanimit.
Pjesëmarrja në referendum përfaqëson pra një mundësi themelore për t’u shprehur mbi një tematikë Cruciale, duke kontribuar aktivisht në modelin e ardhshëm të shtetësisë dhe integrimit në Itali.
