Shkrimi vetëm në gjuhën shqipe të toponimeve greke në pasaportat biometrike, vazhdon t’u hapë telashe emigrantëve në Greqi. Këtë radhë pala greke “bën lëshim” e lejon kthimin e të gjithëve deri më 5 shtator
Romë, 13 gusht 2013 – Që kur shqiptarët janë pajisur me pasaportën e re biometrike, sa herë fluksi i hyrje-daljeve në kurifin Greqi-Shqipëri rritet, lindin probleme. Madje arrihet deri aty sa pala greke nuk lejon kalimin e fëmijëve të emigrantëve shqiptare që kanë lindur në Greqi, pasi vendlindja e tyre nuk është shkruar në mënyrë korrekte në pasaportë. E njëjta gjë edhe këtë verë, qoftë në Kapshticë, qoftë në Kakavijë, aq sa shumë emigrantë kanë qenë të detyruar të mos shkojnë në Shqipëri për pushime.
Së fundi, pa i dhënë një zgjidhje përfundimtare këtij problemi, është zgjedhur sërish rruga e ndërhyrjes për një “amnisti”, një lëshim nga pala greke: “Autoritetet greke, nëpërmjet Ambasadës sonë në Athinë, kanë komunikuar se do të lejohet kalimi në kufi i fëmijëve të emigrantëve shqiptare që kanë lindur në Greqi, deri në datën 05 shtator 2013. Ky vendim është i vlefshëm për të gjithë, pa dallim vendlindje dhe zbatohet në të gjitha pikat e kalimit tonë kufitar me Greqinë”. Kështu ka lajmëruar më 12 gusht ministria e Jashtme e Shqipërisë.
Praktikisht, emigrantët që punojnë dhe jetojnë në shtetin fqinj grek, me problemit të toponimeve, mund të vizitojnë të afërmit e tyre apo të kalojnë pushimet në Shqipëri vetëm kur arrihet një marrëveshje e përkohshme mes dy palëve. Siç ishte për shembull marrëveshja e nënshkruar për zgjedhjet e 23 qershorit, falë të cilës emigrantët shkuan në vendlindje për të votuar e më pas u kthyen atje ku punonin.
Pasaporta është vërtet dokument i shtetit shqiptar, por është edhe i vetmi që njihet jashtë territorit të Shqipërisë, ndaj duhet të plotësojë parametrat e parashikuara për dokumente me vlefshmëri ndërkombëtare. Nëse mbi to do të shkruhej vetëm “Republika e Shqipërisë” nuk do ta njihte njeri, ndaj edhe përkthehet “Republic of Albania”. Por nuk përkthehet ajo çfarë shkruhet nën zërin “vendlindja/place of birth”. E kur kjo është shqiptare nuk prish punë, por kur kjo është e huaj e për rrjedhojë origjinali mund të mos korrespondojë me mënyrën e shqiptimit e të shkrimit në shqip lindin problemet. Problemi është i kapërcyeshëm për sa kohë në regjistrat e Zyrave të Gjendjes Civile e më pas edhe në pasaportë shkruajnë emrat e qyteteve siç janë në certifikatat e lindjes (pa i shqipëruar) për shembull, Firenze (dhe jo Firence), Venezia (dhe jo Venecia), New York (dhe jo Nju Jork). Gjë që nuk është e mundur kur vendlindja është në Greqi, sepse në origjinal këta emra janë të shkruara në germa greke e jo latine. Në dokumente si pasaporta për Greqinë nuk mund të shkruhet as vetëm Selanik, apo Kostur, apo Korfuz, që janë emrat në gjuhën shqipe të këtyre vendeve, e që Greqia nuk i njeh.
Si duhen shkruar? Problemin e ka zgjidhur Organizata e Kombeve të Bashkuara me një nga Konferencat për Standardizimin e Emrave Gjeografikë. OKB rekomandon përdorimin e Katalogut të emrave gjeografikë të vendeve të ndryshme, të miratuar në New York, në vitin 1998. Sipas këtij katalogu, në dokumente zyrtare, apo harta gjeografike, të gjithë emrat e Greqisë duhet të shkruhen siç shqiptohen në gjuhën greke, por të konvertuar me germa latine: Thessaloniki për Selanikun, Kastoria për Kosturin, Florina për Follorinën, Kerkira për Korfuzin, etj. Kështu duhet t’i shkruajë edhe Shqipëria, që e ka të zgjidhur çështjen për qytete si Athina, Katerini, Larisa, Patra etj, të cilat fatmirësisht edhe në shqip shkruhen ashtu siç e kërkon katalogu i New Yorkut.
Me pak fjalë, që çështja të zgjidhet njëherë e mirë nevojitet që Shqipëria të ndryshojë sistemin e shkrimit të vendlindjes, duke zbatuar konventat ndërkombëtare, jo për të plotësuar tekat e grekëve, por sepse ashtu duhet, e për të mos u hapur telashe qindra mijëra shqiptarëve që jetojnë jashtë.
Herët a vonë do të bëhet. Të shpresojmë që të mos detyrohen emigrantët të ndërrojnë pasaportë, e të paguajnë sërish çmimin e saj të kripur.
Keti Biçoku
