Raportuesi i Posaçëm i OKB-së për të drejtat e njeriut të migrantëve, François Crépeau, inkurajon Shqipërinë të sigurojë mbrojtje të mëtejshme të të drejtave të emigrantëve shqiptarë që jetojnë jashtë kufijve të Shqipërisë apo që janë kthyer në atdhe, si edhe të emigrantëve të huaj që shkojnë në Shqipëri
Tiranë 13 dhjetor 2011 – Në përfundim të vizitës së tij faktmbledhëse nëntëditore në Shqipëri, Crépeau deklaroi: “Do të inkurajoja autoritetet shqiptare që në partneritet me të gjithë sektorët e shoqërisë, të hartojnë dhe zbatojnë një strategji kombëtare për të drejtat e njeriut, e cila të ketë në qendër të vëmendjes të të gjitha ligjeve, politikave dhe programeve, të drejtat dhe mirëqenien e të gjithëve, duke përfshirë edhe ato të migrantëve”.
Si hap të parë, eksperti nxitiqeverinë shqiptare të vijojë me grumbullimin e të dhënave të besueshme për shqiptarët që jetojnë jashtë kufijve të Shqipërisë dhe për personat e kthyer, si edhe për të huajt në Shqipëri, të cilat do të shërbejnë si themel për hartimin e politikave që bazohen tek njohja dhe respektimi i të drejtave të tyre.
Lidhurme kapacitetet, burimet dhe kufizimet e ekspertizës së zyrave konsullore shqiptare për t’iu përgjigjur dhe trajtuar siç duhet nevojat dhe të drejtat e emigrantëve shqiptarë që jetojnë e punojnë jashtë kufijve të Shqipërisë, Raportuesi i Posaçëm theksoi se: “Afërsisht një e treta e popullsisë shqiptare jeton jashtë kufjive të saj. Pjesa më e madhe e tyre ndodhen në Greqi dhe Itali, me status të rregullt ose jo”. Në këtë kuadër, Raportuesi i Posacëm mirëpriti informacionin e marrë nga qeveria shqiptare lidhur me fuqizimin e shërbimeve konsullore.
Raportuesi i Posaçëm shprehu shqetësimin e tij për situatën e shtetasve shqiptarë që ndodhen jashtë kufijve të Shqipërisë të cilët përballen me procedura gjyqësore apo të cilëve u është hequr liria, përfshirë të miturit, si edhe theksoi që shpesh mbrojtja e tyre në gjyq është e dobët, gjë që çon në dënime të padrejta dhe/ose të tepërta. Më tej, Crépeau shtoi: “Rekomandimi im për qeverinë shqiptare do të ishte të forcojë dhe të rrisë numrin e stafit si edhe ekspertizën e zyrave të saj konsullore për t’u dhënë më mirë rrugë dhe zgjidhje nevojave të shumëfishta të shqiptarëve që jetojnë jashtë atdheut”.
Raportuesi i Posaçëm, mes të tjerash foli edhe për të drejtën e votës së shqiptarëve që jetojnë jashtë vendit, e drejtë që ata mund të ushtrojnë vetëm në territorin e Shqipërisë. “Unë mirëpres informacionet se Kodi Zgjedhor është duke u rishikuar dhe nxis Shqipërinë që me ndryshimin e ligjit të garantojë të drejtën e emigrantëve shqiptarë për të marrë pjesë në çështjet publike dhe për të votuar, jo vetëm ligjërisht, por edhe praktikisht, siç është rekomanduar edhe nga Komisioni për Punëtorëve Migrantë në vitin 2010. Ushtrimi i të drejtave politike është thelbësore për rritjen e mëtejshme mbrojtjen e të drejtave të njeriut të të gjithë emigrantëve shqiptarë jashtë vendit” ka vënë në dukje ai.
Crépeau theksoi se: “Qeveria shqiptare duhet të intensifikojë përpjekjet e saj për t’u ardhur në ndihmë dhe për të asistuar personat e kthyer, pavarësisht nëse këta persona janë të kthyer me vullnetin e tyre apo me forcë”. Rritja ekonomike e kohëve të fundit në Shqipëri, bashkë me uljen e varfërisë në njërën anë dhe kriza ekonomike e vendeve fqinje nga ana tjetër ka bërë që shumë shqiptarë të kthehen në atdhe.Raportuesi i Posacëm vlerësoi përpjekjet e bëra nga Ministria e Punës, Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta në lidhje me trajtimin e situatës dhe rekomandoi ndërmarrjen e veprimeve të mëtejshme për t’u ardhur në ndihmë personave të kthyer që kanë më shumë nevojë për mbështetje.Për shkak të afërsisë gjeografike me Bashkimin Evropian, Shqipëria është një vend tranziti dhe gjithmonë e më shumë do të kthehet në një vend për migracion të parregullt, ndonëse ky i fundit ende në shkallë të vogël. Raportuesi i Posaçëm theksoi rëndësinë e “një procesi rigoroz të monitorimit, dhe të një roli më aktiv për Inspektoratin e Punës. Për më tepër, vëzhgime të mia sugjerojnë se kushteve të migracionit qarkullues të popullsisë rome me shtetet fqinje duhet t’u jepet vëmendje e veçantë, pasi statusi i tyre social i bën ata të jenë shtresë e dobët e popullsisë përballë shfrytëzimit”.
Gjithashtu, Crépeau inkurajoi Bashkimin Evropian të mbështesë përpjekjet e autoriteteve shqiptare për të për fuqizimin e komponentit të të drejtave të njeriut të asistencës së vet teknike për Shqipërinë, në rrugën e saj drejt integrimit evropian. “Për të garantuar qëndrueshmërinë e të gjitha përpjekjeve, ftoj BE-në të marrë në konsideratë një program të posaçëm në mbështetje të sistemit të mbrojtjes së të drejtave të njeriut në shkallë kombëtare dhe për mbrojtjen e të drejtave të migrantëve në veçanti”.
